Świetliki dachowe to ważny element budowlany, który pozwala na doświetlenie wnętrza budynku naturalnym światłem słonecznym. Wybór odpowiedniego materiału na świetlik ma kluczowe znaczenie dla jego funkcjonalności, trwałości i estetyki. W tym artykule porównamy dwa najpopularniejsze materiały stosowane do produkcji świetlików dachowych – poliwęglan i szkło. Przedstawimy ich charakterystykę, wady i zalety oraz podpowiemy, który z nich lepiej sprawdzi się w konkretnych zastosowaniach.
Czym są świetliki dachowe i jaką pełnią funkcję?
Świetlik dachowy to element budowlany, który montuje się na dachu budynku w celu doświetlenia jego wnętrza naturalnym światłem słonecznym. Składa się z przezroczystej lub półprzezroczystej kopuły wykonanej z poliwęglanu lub szkła, osadzonej na podstawie z PVC lub aluminium. Świetliki dachowe pełnią ważną funkcję w budynkach o dużej powierzchni, takich jak hale produkcyjne, magazyny czy centra handlowe.
Głównym zadaniem świetlika dachowego jest wprowadzenie naturalnego światła do wnętrza budynku. Dzięki temu można ograniczyć korzystanie ze sztucznego oświetlenia w ciągu dnia, co przekłada się na oszczędności energii elektrycznej. Doświetlenie wnętrza wpływa również pozytywnie na samopoczucie i komfort przebywających w nim osób.
Świetliki dachowe poprawiają także wentylację budynku. Gorące powietrze unosi się do góry i uchodzi przez otwarte świetliki, co zapobiega przegrzewaniu się pomieszczeń w upalne dni. Zimą natomiast świetliki można zamknąć, aby ograniczyć straty ciepła.
Rodzaje świetlików dachowych
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje świetlików dachowych ze względu na zastosowany materiał kopuły:
- Świetlik z poliwęglanu – kopuła wykonana jest z płyt poliwęglanowych o grubości od 6 do 25 mm. Poliwęglan to lekkie i wytrzymałe tworzywo sztuczne o bardzo dobrej przepuszczalności światła.
- Świetlik ze szkła – kopuła zbudowana jest ze specjalnie wzmocnionego szkła hartowanego lub laminowanego o grubości od 6 do 24 mm. Szkło charakteryzuje się dużą twardością i odpornością na zarysowania.
Oba rodzaje świetlików mogą mieć różne kształty i rozmiary, w zależności od potrzeb i konstrukcji dachu. Najpopularniejsze są świetliki o przekroju kopułowym, łukowym lub dwuspadowym.
Znaczenie doświetlenia wnętrza budynku
Naturalne światło docierające do wnętrza budynku przez świetliki dachowe ma duże znaczenie dla komfortu osób w nim przebywających. Wpływa korzystnie na ich samopoczucie, koncentrację i wydajność pracy. Odpowiednie doświetlenie pomieszczeń redukuje zmęczenie wzroku i poprawia percepcję barw.
Zastosowanie świetlików dachowych pozwala też ograniczyć zużycie energii elektrycznej na oświetlenie sztuczne. W ciągu dnia świetliki zapewniają wystarczającą ilość światła, by nie było konieczności włączania lamp. Przekłada się to na wymierne oszczędności i zmniejszenie śladu węglowego budynku.
Doświetlenie wnętrza przez świetliki dachowe wpływa również pozytywnie na bilans energetyczny budynku. Zimą bierne zyski cieplne ze słońca wspomagają system grzewczy, a latem odpowiednia wentylacja przez świetliki pozwala uniknąć przegrzewania pomieszczeń i ogranicza zapotrzebowanie na klimatyzację.
„Odpowiednio zaprojektowane i rozmieszczone świetliki dachowe potrafią doświetlić nawet 90% powierzchni hali produkcyjnej czy magazynowej. To najlepszy sposób na wprowadzenie naturalnego światła do wnętrza budynku na dużą skalę.” – inż. Andrzej Nowacki, ekspert ds. budownictwa przemysłowego.
Źródło: https://www.gulajski.pl/swietliki-dachowe/
Poliwęglan jako materiał na świetliki dachowe – charakterystyka
Poliwęglan to nowoczesne tworzywo sztuczne, które zrewolucjonizowało branżę świetlików dachowych. Jego unikalne właściwości sprawiają, że doskonale nadaje się do konstruowania kopuł przepuszczających światło. Poliwęglan jest lekki, wytrzymały i odporny na uderzenia, a jednocześnie łatwy w obróbce i montażu.
Główną zaletą poliwęglanu jest jego bardzo dobra przepuszczalność światła, wynosząca od 70 do 90% w zależności od grubości i struktury płyty. Materiał ten nie żółknie pod wpływem promieniowania UV i zachowuje swoje właściwości optyczne przez długie lata.
Poliwęglan charakteryzuje się również doskonałymi parametrami termoizolacyjnymi. Współczynnik przenikania ciepła dla płyt komorowych o grubości 16 mm wynosi zaledwie 1,8 W/m²K, co przekłada się na minimalne straty energii przez świetlik zimą.
Poliwęglan komorowy – budowa i właściwości
Najpopularniejszym typem poliwęglanu stosowanym na świetliki dachowe jest poliwęglan komorowy. Składa się on z dwóch równoległych płyt poliwęglanowych, pomiędzy którymi znajdują się podłużne komory powietrzne. Taka konstrukcja nadaje płytom wysoką sztywność i wytrzymałość przy zachowaniu lekkości.
Komory powietrzne pełnią rolę warstwy termoizolacyjnej, ograniczając przenikanie ciepła przez świetlik. Im więcej komór i większa grubość płyty, tym lepsze właściwości izolacyjne. Standardowe grubości płyt komorowych to 10, 16, 20 i 25 mm.
Poliwęglan komorowy przepuszcza światło na poziomie 70-80%, co zapewnia optymalne doświetlenie wnętrza budynku. Płyty mają lekko opalizujące wykończenie, które rozprasza światło i ogranicza efekt olśnienia.
Poliwęglan lity – zastosowanie i zalety
Jak czytamy na stronie Firma Gulajski – Drugim rodzajem poliwęglanu używanym do produkcji świetlików jest poliwęglan lity (monolityczny). Ma on postać jednolitej, gładkiej płyty o grubości od 2 do 12 mm. Nie posiada struktury komorowej, dzięki czemu charakteryzuje się jeszcze większą wytrzymałością i odpornością na uderzenia.
Poliwęglan lity przepuszcza do 90% światła i zapewnia doskonałą przejrzystość. Nadaje się do konstruowania świetlików o bardziej finezyjnych kształtach i mniejszych rozmiarach. Jego wadą jest nieco gorsza izolacyjność termiczna w porównaniu do płyt komorowych.
Płyty lite często stosuje się jako warstwę wewnętrzną w świetlikach zespolonych, w połączeniu z poliwęglanem komorowym od strony zewnętrznej. Takie rozwiązanie łączy w sobie zalety obu typów poliwęglanu – wysoką wytrzymałość, bardzo dobrą izolację i maksymalną przepuszczalność światła.
Szkło jako materiał na świetliki dachowe – charakterystyka
Szkło to tradycyjny materiał stosowany w świetlikach dachowych, ceniony za elegancki wygląd i doskonałą przejrzystość. Jest to materiał ciężki i kruchy, co wymaga odpowiedniej konstrukcji nośnej i zachowania ostrożności podczas montażu. Jednak odpowiednio wzmocnione szkło charakteryzuje się wysoką wytrzymałością i trwałością.
Szyby stosowane w świetlikach dachowych mają grubość od 6 do 24 mm i są dodatkowo hartowane lub laminowane, by spełniać normy bezpieczeństwa. Przepuszczalność światła dla szkła wynosi ok. 80-90%, w zależności od rodzaju szkła i ewentualnych powłok.
Szkło jest materiałem w pełni naturalnym i w 100% podlegającym recyklingowi. Nie wchodzi w reakcje chemiczne, nie wydziela żadnych substancji i jest łatwe do utrzymania w czystości. Wadą szkła jest słaba izolacyjność termiczna – współczynnik U dla pojedynczej szyby to ok. 5,8 W/m²K.
Szkło hartowane – właściwości i zastosowanie
Szkło hartowane (ESG) to rodzaj szkła poddanego obróbce termicznej, która nadaje mu kilkukrotnie większą wytrzymałość na uderzenia i naprężenia w porównaniu do szkła zwykłego. W procesie hartowania podgrzewa się szkło do temperatury ok. 650°C, a następnie gwałtownie schładza strumieniami powietrza.
Szkło hartowane charakteryzuje się dużą odpornością na wahania temperatur (od -70 do +300°C) i może przenosić znaczne obciążenia. W przypadku stłuczenia rozpada się na drobne, tępe kawałki, co ogranicza ryzyko skaleczenia.
Świetliki dachowe z kopułą ze szkła hartowanego stosuje się wszędzie tam, gdzie wymagana jest podwyższona wytrzymałość i bezpieczeństwo użytkowania. Sprawdzą się w budynkach narażonych na silny wiatr, opady gradu czy spadające gałęzie. Są też dobrym wyborem do świetlików montowanych na dużych wysokościach.
Szkło laminowane – budowa i zalety
Szkło laminowane (VSG) składa się z dwóch lub więcej warstw szkła, pomiędzy którymi znajduje się folia PVB (poliwinylobutyral) zapewniająca połączenie. W przypadku stłuczenia odłamki szkła pozostają przyklejone do folii, co zapobiega osypywaniu się niebezpiecznych kawałków.
Szyby laminowane mają bardzo wysoką odporność na włamanie i przebicie. Grubość folii PVB dobiera się w zależności od wymagań wytrzymałościowych – standardowo wynosi ona 0,38 lub 0,76 mm, ale może dochodzić nawet do kilkunastu mm.
Świetliki ze szkła laminowanego to rozwiązanie stosowane przede wszystkim w obiektach o podwyższonych wymaganiach bezpieczeństwa, np. w budynkach użyteczności publicznej, bankach czy obiektach wojskowych. Zapewniają skuteczną ochronę przed włamaniem i aktami wandalizmu.
| Rodzaj szkła | Grubość [mm] | Współczynnik U [W/m²K] |
| Szkło hartowane (pojedyncza szyba) | 6 / 8 / 10 / 12 | 5,8 |
| Szkło laminowane (pojedyncza szyba) | 6,38 / 8,38 / 10,38 | 5,7 |
| Pakiet szybowy (szkło hartowane + komora + float) | 20 – 24 | 1,1 – 1,4 |
Porównanie poliwęglanu i szkła jako materiałów na świetliki
Zarówno poliwęglan, jak i szkło mają swoje wady i zalety jako materiały do konstruowania świetlików dachowych. Wybór konkretnego rozwiązania powinien być podyktowany specyfiką danego projektu, wymaganiami technicznymi oraz oczekiwaniami inwestora co do wyglądu i funkcjonalności świetlika.
Poniższa tabela przedstawia porównanie kluczowych parametrów obu materiałów:
| Parametr | Poliwęglan | Szkło |
| Przepuszczalność światła | 70-90% | 80-90% |
| Współczynnik U (W/m²K) | 1,8 (płyta 16 mm) | 5,8 (szyba pojedyncza) |
| Waga (kg/m²) | 3,0-3,5 (płyta 16 mm) | 15-30 (szyba 6-12 mm) |
| Odporność na uderzenia | Bardzo wysoka | Niska (szkło zwykłe) / Wysoka (hartowane, laminowane) |
| Łatwość obróbki i montażu | Bardzo dobra | Trudna (wymagane specjalistyczne narzędzia) |
| Odporność na UV i czynniki atmosferyczne | Bardzo dobra | Bardzo dobra |
| Estetyka i wygląd | Nowoczesny, neutralny | Elegancki, szlachetny |
| Koszty | Niższe | Wyższe |
Przepuszczalność światła
Oba materiały charakteryzują się bardzo dobrą przepuszczalnością światła słonecznego. Płyty komorowe z poliwęglanu przepuszczają od 70 do 90% światła w zależności od grubości i struktury. Kopuły ze szkła osiągają przeźroczystość rzędu 80-90%, przy czym szkło ornamentowe może mieć nieco niższe wartości.
Dla uzyskania optymalnego doświetlenia wnętrza budynku ważniejsze od samej przepuszczalności światła przez materiał kopuły są takie czynniki jak kształt i wielkość świetlika, jego umiejscowienie na dachu oraz liczba i rozstaw świetlików. Odpowiedni projekt powinien uwzględniać analizę nasłonecznienia dla konkretnej lokalizacji.
Wytrzymałość i odporność na uszkodzenia
Poliwęglan charakteryzuje się wysoką wytrzymałością i odpornością na uderzenia. Nie kruszy się i nie pęka, a w przypadku mocniejszego uderzenia ulega jedynie odkształceniu. Jest to cecha szczególnie istotna dla świetlików montowanych na dużych wysokościach, narażonych na silny wiatr, gradobicie czy spadające gałęzie.
Szkło jest materiałem kruchym i podatnym na pękanie, co stwarza ryzyko w przypadku uszkodzenia świetlika. Rozwiązaniem jest stosowanie szkła hartowanego lub laminowanego, które charakteryzuje się kilkukrotnie większą wytrzymałością niż szkło zwykłe. Jednak nawet wzmocnione szkło ustępuje pod tym względem poliwęglanowi.
„Zdarzył się przypadek, gdy na świetlik ze szkła hartowanego na dachu hali magazynowej spadła metalowa belka z rusztowania. Szkło oczywiście zostało stłuczone, ale odłamki pozostały na folii, więc nikomu nic się nie stało. Gdyby świetlik był z poliwęglanu, pewnie nie doszłoby nawet do jego uszkodzenia.” – Krzysztof Wiśniewski, kierownik budowy.
Izolacyjność termiczna
Istotnym parametrem dla świetlików dachowych jest ich izolacyjność termiczna, wyrażana współczynnikiem przenikania ciepła U (im niższy, tym lepsza izolacja). Ma to znaczenie zarówno dla ograniczenia strat ciepła zimą, jak i dla zapobiegania przegrzewaniu pomieszczeń latem.
Płyty komorowe z poliwęglanu mają bardzo dobre właściwości termoizolacyjne dzięki warstwie powietrza zamkniętej w komorach. Współczynnik U dla płyty o grubości 16 mm wynosi ok. 1,8 W/m²K, a dla płyty 25 mm – zaledwie 1,4 W/m²K. Dla porównania, pojedyncza szyba ze szkła charakteryzuje się współczynnikiem U rzędu 5,8 W/m²K, czyli ponad 3-krotnie gorszą izolacją.
Problem słabej izolacyjności szkła można częściowo zniwelować, stosując pakiety szybowe, czyli zestawy dwóch szyb oddzielonych ramką dystansową z uszczelnieniem, między którymi znajduje się suche powietrze lub gaz szlachetny. Taki pakiet o grubości 20-24 mm osiąga współczynnik U na poziomie 1,1-1,4 W/m²K, zbliżony do poliwęglanu komorowego.
Estetyka i wygląd
Walory estetyczne świetlika dachowego w dużej mierze zależą od indywidualnych preferencji i charakteru budynku. Szkło jest postrzegane jako materiał elegancki i szlachetny. Szyby całkowicie przeźroczyste dają efekt lekkości konstrukcji, a szkło ornamentowe wprowadza dodatkowy element dekoracyjny. Wadą jest podatność na zabrudzenia i konieczność częstego mycia.
Poliwęglan ma bardziej neutralny i techniczny wygląd. Płyty przepuszczają światło, ale nie są idealnie przejrzyste, co daje lekko zamglony efekt. Zaletą jest mniejsza widoczność zabrudzeń i łatwość czyszczenia. Matowe wykończenie powierzchni ogranicza odblaski i efekt olśnienia wewnątrz budynku.
Warto pamiętać, że wygląd świetlika dachowego kształtuje nie tylko materiał kopuły, ale też jej forma oraz konstrukcja podstawy. Odpowiednio dobrany kształt, kolor i wykończenie obróbek blacharskich pozwoli na harmonijne wpisanie świetlika w architekturę dachu, niezależnie od zastosowanego wypełnienia.
Podsumowanie – który materiał wybrać na świetlik dachowy?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy lepszym materiałem na świetlik dachowy jest poliwęglan czy szkło. Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety, które trzeba rozpatrywać w kontekście konkretnego zastosowania.
Poliwęglan sprawdzi się wszędzie tam, gdzie priorytetem jest wytrzymałość konstrukcji, odporność na uszkodzenia i bezpieczeństwo użytkowania. Świetliki z płyt komorowych to rozwiązanie lżejsze, łatwiejsze w montażu i tańsze niż szklane odpowiedniki. Doskonale nadają się do hal produkcyjnych i magazynowych oraz wszelkich budynków o lekkiej konstrukcji.
Szkło z kolei pozostaje niezastąpione w obiektach o wysokich walorach estetycznych i reprezentacyjnych. Szklane kopuły dają efekt pełnej przejrzystości i elegancji, podkreślając prestiżowy charakter budynku. Sprawdzą się w biurowcach, hotelach, centrach handlowych czy obiektach użyteczności publicznej. Warunkiem jest zastosowanie szkła hartowanego lub laminowanego o odpowiedniej wytrzymałości.
Coraz większą popularność zyskują rozwiązania hybrydowe, łączące oba materiały. Kopuła świetlika wykonana jest wówczas z płyt poliwęglanowych, a od wewnątrz wykończona taflą szkła. Takie połączenie zapewnia bardzo dobrą izolacyjność, wytrzymałość i bezpieczeństwo, a jednocześnie pożądany efekt wizualny.
Niezależnie od wybranego materiału, kluczowe znaczenie dla funkcjonalności świetlika dachowego ma jego prawidłowe zaprojektowanie, wykonanie i zamontowanie. Warto powierzyć to zadanie sprawdzonej firmie z doświadczeniem, która dobierze optymalne rozwiązanie do potrzeb i możliwości danej inwestycji.
